پارسینه:‌ به‌تازگی سازمان جهانی کار گزارشی از وضعیت حقوق و دستمزد ماهانه 10 کشور جهان منتشر کرد که براساس بررسی‌ها و مطالعات صورت‌گرفته در سال 2010 میلادی بوده است. در این گزارش وضعیت دستمزد ماهانه شاغلان در بعضی کشورها اعلام شده است.

براساس جدولی که سازمان جهانی کار برای وضعیت دستمزدهای ماهانه کارگران در 10 کشور دنیا ارائه کرده است، هر فرد اندونزیایی با وضعیت سال 2010 ماهانه 250 دلار درآمد دارد که با قیمت امروز دلار آزاد در بازار ایران این رقم معادل 800‌هزارتومان و با دلار سال 88 به میزان 250‌هزار تومان بوده است.

هرچند میزان درآمد افراد در هر کشوری با میزان هزینه‌ها و قیمت‌ها در آن کشورها دارای تطابق نسبی است و نمی‌توان چنین تصور کرد که افراد ساکن در کشورهای دیگر تنها درآمدهای به مراتب بالاتری از کارگران ایرانی دارند (با این‌که در مقایسه با ریال ایران ارقام درآمدی بالایی نیز در بعضی کشورها دیده می‌شود) اما هزینه‌های آن‌ها نیز با یک کارگر ایرانی متفاوت است، با این حال مقایسه ظاهری درآمدهای ماهانه بعضی کشورها مانند ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارد با کارگران ایرانی قابل توجه است.

آیا درآمدها با هزینه متناسب است؟

طبق گزارش ILO در سال 2010 هر فرد ترکیه‌ای ماهانه 1400 دلار درآمد داشته که با دلار 3200 تومانی امروز بازار ایران، این میزان معادل چهارمیلیون و 480‌هزارتومان در هر ماه و با دلار آن سال به میزان یک‌میلیون و 400‌هزارتومان بوده است. همچنین میزان درآمد افراد در پرو و مکزیک نیز ماهانه 600 دلار معادل یک‌میلیون و 920‌هزارتومان در سال 92 برآورد شده است.

یک فرد چینی طبق آمارهای سال 2010 در هر ماه 700 دلار درآمد داشته که به ریال امروز ایران دو‌میلیون و 240‌هزارتومان و با ریال آن روز نیز 700‌هزارتومان می‌شود. در این میان، در کشوری مانند آمریکا معادل سه‌هزار و 400 دلار یا 10‌میلیون و 880‌هزارتومان است.

در ایران نرخ آزاد دلار در سال 88 به میزان 1000 تا 1100 تومان بوده است که براساس حداقل دستمزدهای تعیین‌شده در سال‌های 88 و 89 رقمی بین 239 تا 303 دلار در ماه بوده است. البته این ارقام بر مبنای حداقل دستمزدها محاسبه شده و می‌تواند تا سه‌برابر و در مواردی خاص بیشتر نیز افزایش داشته باشد.

با این حال، به دنبال نوسانات نرخ ارز در سال گذشته و به تبع آن سه‌برابر شدن نرخ دلار، هر کارگر ایرانی ماهانه 152 دلار (487هزارتومان بر مبنای دلار 3200 تومانی بازار آزاد) حقوق دریافت می‌کند. کارشناسان بازار کار می‌گویند این رقم در بالاترین حد برای کارگران و مشمولان قانون کار می‌تواند تا سه‌برابر نیز افزایش داشته باشد.

افت درآمد ماهانه کارگران بر مبنای دلار

حمید حاج‌اسماعیلی در گفت‌وگو با مهر با بیان این‌که بیشتر کارگران و مشمولان قانون کار در ایران به میزان حداقل دستمزد مصوب شورای‌عالی کار یا ارقامی نزدیک به آن را دریافت می‌کنند، گفت: ‌درصد شاغلانی که ارقام چند‌برابر حداقل دستمزد در ماه دریافت کنند پایین است و در بعضی رشته‌ها و مشاغل خاص ممکن است اتفاق بیفتد.

کارشناس بازار کار اظهار داشت: هرچند در بعضی کشورها ممکن است درآمدها بالا باشد اما افراد به همان نسبت نیز هزینه می‌کنند اما درباره ایران مسئله مهم این است که کارگران تنها یک‌سوم دستمزدهای واقعی خود را دریافت می‌کنند.

مکانیسم ناکارآمد تعیین مزد

حاج‌اسماعیلی ادامه داد: این موضوع دلایل گوناگونی دارد که می‌توان به عدم تمکین کارفرمایان به پرداخت دستمزد بالاتر و عدم تناسب دستمزدها با بهره‌وری نیروی کار اشاره کرد. متاسفانه پرداخت دستمزدها در ایران مکانیسم ناکارآمدی دارد.

وی افزود: در بعضی از کشورها مانند ژاپن به نیروی کار توجه بالایی صورت می‌گیرد و در کشوری مانند چین به دلیل بالا بودن تعداد نیروی کار، این کشور با نیروی ارزان‌قیمت مواجه است. در ایران به دلیل حضور دولت در همه بخش‌ها، امکان استفاده از توانمندی‌های افراد وجود ندارد و افراد از دستمزدها راضی نیستند.

نماینده کارگران در هیات حل اختلاف گفت: در ایران با وجود این‌که نیروی کار بخش خصوصی دوبرابر تعداد شاغلان در بخش‌های دولتی است، اما دولت نه تنها برای آن‌ها برنامه‌ای ندارد و حمایت نمی‌کند بلکه چندان اهمیتی نیز قائل نیست.